Beurs van Berlage

op

Beurs van Berlage op een zegel uit 1999.

"De Beurs van Berlage, 1903, is uitgevoerd in baksteen, een democratisch symbool. Baksteen was 'als enkeling nietig, als massa een macht', meende de toparchitect. Hedendaagse bouwkunst roept weerstand op, zo ook de Beurs destijds. Kranten repten van een steenklomp en een hoekige appeltaart."

Als je vanaf het centraal station van Amsterdam begint te lopen richting de Dam, zie je aan de linkerkant een nog steeds modern ogend gebouw. Het staat bekend als de Beurs van Berlage. De Beurs van Berlage is ontworpen door architect Hendrik Petrus Berlage en gebouwd tussen 1896 en 1903. Het wordt nu gebruikt als locatie voor concerten, tentoonstellingen en conferenties. De Aandelen Beurs zit nu in een naastgelegen pand, Beursplein 5. 

De Beurs van Berlage is opgetrokken in rode baksteen, met een ijzeren en glazen dak en stenen pijlers, balken en consoles. De ingang bevindt zich onder een 40 meter hoge klokkentoren, terwijl binnenin drie grote hallen met meerdere verdiepingen liggen die vroeger als handelsvloeren werden gebruikt. Het had zelfs een eigen postkantoor op de begane grond. In 1930 werd het postkantoor omgebouwd tot een herenkapperszaak. Postwaardestukken met vertrekstempel Amsterdam Beurs zijn moeilijk vinden. 

Berlage op een zomerzegel uit 1954
Het doel van Berlage was om de stijlen uit het verleden te combineren. Het heeft stilistische overeenkomsten met sommige eerdere gebouwen, bijvoorbeeld St Pancras station in Londen en het werk van H.H. Richardson in Amerika. Zoals gebruikelijk in de negentiende eeuw, wordt het gebruik van ornamenten in een burgerlijke structuur gebruikt. De ornamenten zijn gemaakt door diverse vooraanstaande Nederlandse kunstenaars zoals Jan Toorop, Albert Verwey, Richard Roland, Holst, Antoon Derkinderen, Mendes da Costa en Lambertus Zijl. 

Zomerzegel met Beurs van Berlage uit 1955.
In de loop van de tijd zijn er verschillende Nederlandse postzegels uitgebracht met als thema de heer H.P. Berlage en zijn gebouwen. In 1955 een toeslag van 7 cent + 5 cent postzegel werd uitgegeven als onderdeel van de Zomer liefdadigheidszegels. De toeslag van 5 cent was bedoeld voor sociale en culturele instellingen. 

Berlage, geboren in 1856 in Amsterdam, was een bijzondere succesvolle en invloedrijke architect. Berlage stierf in 1934 in Den Haag. In 1970 noemde de IAU de maankrater Berlage naar hem. Een uitgebreide beschrijving van hem en zijn werk, kun je vinden via Wikipedia.